Endemik Bitki

Yeryüzünün yalnızca belirli bölgelerinde yayılış gösteren (yaşam alanı belirli bir bölgeyle sınırlı) canlı tür ya da cinslerine endemik denir. Endemikler, iklim değişmelerinde ve izolasyon koşullarında oluşur. Daha önce geniş alanlara yayılmış bir tür, iklim değişimi sonucu, ekolojik özelliklerine uygun belli bir yere çekilerek yaşamını sürdürür. Örneğin, Kazdağı göknarı, yalnızca Kazdağı'nda görülür.

Endemik kelimesi Yunanca endomos (indigenous) kelimesinden gelir. Yerli, o yere ait demektir. endemizm de bir bitki türünün o yere ait olması durumudur. bir bitki, sınırları belli dar bir alanda yayılış gösterirse o bitkiye endemik bitki denir.

Endemik bitkiler 4 grupta toplanır: 

1 - Paleoendemikler: sistematik olarak izole edilmiş taksonlardır. Olası atasal taksonlar ile ilişkileri kesilmiş, köken buldukları alanla ilişkileri kopmuştur.
2 - Şizoendemikler: Ortak orjinli olup kardeş veya aynı ebeveynden ortaya çıkan taksonlardır. Zamanla yayılım alanları değişmiştir.
3 - Patroendemikler: Kendileri diploid olup komşu bölgelere poliploidi yolu ile yeni taksonlar veren endemiklerdir.
4 - Apoendemikler: Atasal bir taksondan oluşmuş endemiklerdir.

Türkiye dünyadaki endemik bölgelerin en önemlileri arasında yer alır. En bilinen endemik tür liquidambar orientalis'dir

Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı;Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equi-trojani), Eğridir güneyindeki Kasnak meşesi ( Quercus vulcanica), Köyceğiz-Dalaman arasında yaygın olanSığla veya Günlük ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndakiKral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunanDatça hurması (Phoneix theophrasti)dır. Yurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektir. Bunun yanında özellikle Pleistosen'deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülür. Örnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları, Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut, Mercan(Munzur) dağlarındaki nemli ılıman ve nemli soğuk bitkilere örnek verilebilir.

Bunun yanında ülkemizde Konzervatif endemikler yanında, yeni gelişmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadır. Bu bakımdan ülkemiz, hem çeşitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir.

Türkiye'de yetişen endemik bitki türleri tabiatta, aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadır.Bu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir. Ekim ve arkadaşları(1985) yaptıkları çalışmada endemik türlerin 12'sinin neslinin tükendiğini belirlemişlerdir.  Bu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarını tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacını doğurmuştur. Bu ihtiyaca yardımcı olmak amacı ile "Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği(IUCN)" kurulmuştur. Bu kuruluş yapığı çalışmalarla bitkiler için tehlike sınıflarını belirlemiş ve kritik durumdaki bitkileri buna göre değerlendirerek Kırmızı Bülten denilen "Red Data Book " isimli eseri ortaya çıkarmışlardır. Bu çalışmalardan sonra aynı kategoriler esas alınarak " Türkiye'nin Nadir ve Endemik Bitkileri " adlı bir kırmızı bülten hazırlanmıştır.

Acıağaç

Acıağaç (kuvasya ağacı) : 2 veya 3 mt boyunda Sedefotugillerden küçük bir bitkidir. İnce kabuklarının üst kısmında sarı noktalar bulunur. Çiçeklerinin rengi kırmızıdır. Sıcaklığı fazla olan ülkelerde yetişir. Bu ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardan su içenlerin kuvvetleneceğine inanılır. Hekimlikte ; kökü, kabuğu ve odunu kullanılır. Etkili maddesi "Quassine"dir. Çok acıdır.

Faydası : İştah açar, hazmı kolaylaştırır. Ateşi düşürür. Tükürük ifrazatını arttırır. Mide, bağırsak, karaciğer ve böbreklerin çalışmasını düzenler. Böbrek sancılarını keser, taşların düşürülmesine yardımcı olur. Bağırsak kurtlarını döker. Kanamaları durdurur. Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır. Fazla kullanılacak olursa; baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yapar.

Abdestbozanotu

Abdestbozanotu (pimpinella saxisfrage) : Kara ve yeşil boya üretilen Gülgillerden bir bitkidir. Rutubetli olan yerlerde yetişir. Boyu tahmini yetmiş cm kadardır. Kökü akıcıdır.

Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Göğüs ağrılarını dindirir. Ateşi düşürür. Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını keser. Vücuda dinçlik verir. Balgam ve ter söker. Burun kanamalarını keser. Bademcik şişlerini indirir. Mide yanması ve bağırsak gazlarını giderir. Çıbanın olgunlaşmasına yardım eder.

Bitki Nedir ?

Bitki nedir ? sorusuna verilecek genel cevap. Yere kökleriyle tutunarak gelişimini sağlayan, döl vererek üreyen, yaşamını tamamladıktan sonra kuruyarak yok olan ot, yosun ve ağaç şeklinde olan canlılara verilen addır. Yeryüzündeki yaşamın anahtarıdır bitkiler. Çünkü gelişmiş bütün yaratıklar dolaylı yoldan yada doğrudan besinlerini bitkilerden sağlarlar. Fakat bitkilerin çoğu gerekli besinlerini güneş ışığından kendileri üretirler.

Bitkiler aleminin 350.000'e yakın türü mevcuttur. 2004 itibariyle 287.655 bitki türü tanımlanmıştır. Bunlardan 258.650'si çiçekli bitkilerden, 15,000'i de yosunlardan olarak tanımlanmıştır. Bitkiler genelde ototrof (özbeslek) organizmalardır ve enerjilerini güneş ışığından alırlar. Birçok bitki kloroplastları sayesinde fotosentez ile organik bileşiklerini üretir. Bitki hücreleri genellikle kareye benzer şekildedir.

Bitkiler 2 parçaya ayrılırlar:

1. KAPALI TOHUMLULAR (Çiçekli Bitkiler-Angiospermae)
 

gerçek çiçek üretirler ve sayıları 250 milyona yakın türden oluşan bir bitkiler alemidirler… Meşe, kayın, gürgen, karağaç gibi yapraklı ağaçlar bu gruba dahildir…

2. AÇIK TOHUMLULAR (Çiçeksiz Bitkiler-Gymnospermae)

Açık tohumlular ise çiçeksiz bitkiler olarak anılırlar ve bu bitkilerde geniş bir canlılar topluluğudur. Çam, Göknar, Sedir, Ladin gibi kozalaklı ağaçlar, Sikaslar, Ginko gibi türler bu gruba dahildir…

Bitki Yağları

Ceviz yağı
Ceviz yağı, tüm cild problemlerinin giderilmesinde kullanılabilir. Cildi nemlendirir, cildin yenilenmesini ve kırışıkların giderilmesini sağlar. Saç ve saç diplerini besleyicidir. İyi bir masaj yağıdır. Dahili kullanımda, kolesterolün düşmesinde etkilidir.

Zeytinyağı
Antiseptik özelliği ile bilinen zeytinyağı, güneşin bıraktığı zararlı etkileri ortadan kaldırır.Cilde ve saça inanılmaz güzellik katar. Kuru cildi canlandırır, kırışıklıkları azaltır. Zeytinyağı cildi yumuşatır ve esnek, pürüzsüz bir görünüm verir. Zeytinyağı yorgun ayakları dinlendirir ve canlandırır. Zeytinyağının mükemmel yumuşatma ve nemlendirme kapasitesi vardır. Çatlak ve kuru ayakları tedavide birebirdir.


Papatya Yağı
Ciltte yatıştırıcı ve yumuşaklık verici etkisi vardır. Cilt bakımında akne, alerji, yanık, egzama, yaralar, baş ağrısı ve stres gibi durumlarda kullanılır. Toksisitesi oldukça düşük olduğundan çocuklarda da kullanılabilir. Ateş düşürücü ve ağrı kesici etkisiyle bilenen bu yağı böcek ısırıklarına karşı da kullanabilirsin. Bir beze 3-4 damla damlat ve ağrıyan bölgenin üzerine uygula. Ya da ateşin varsa bir beze bu yağdan damlatarak eline ve ayaklarına kompres yap.

Üzüm çekirdeği yağı
Değerli bir cilt koruyucusudur. Cilt koruyucu ve yaşlanmayı geciktirici bir etkisi olan bu yağ, alerji yapmadığı için hassas ciltler için de uygun! Cilt  kırışıklarını giderir, cildin sarkmasını önler. Aromaterapide de kullanılıyor ve en iyi masaj yağlarından birisidir. Eklem ağrıları için üzüm çekirdeği yağı ile masaj tavsiye edilmektedir.

Çörek otu yağı
Çörek otunun bağışıklık sistemini iyileştirme özelliği var. Kan şekerini düzenler.  Hazmı kolaylaştırır. Mikrop, virüs ve mantarların yok edilmesini sağlar.  Yaraların çabuk iyileşmesinde ve hücre yenilenmesinde etkilidir. Vücudunda yaralar olanlar, her gün yemekten sonra 1 tatlı kaşığı bu yağdan içmeli veya yaralı olan bölgenin üzerine günde iki kez uygulamalıdırlar.



Badem yağı
Badem yağı son zamanlarda oldukça kendisinden söz ettiriyor. Cilt besleyici özelliğe sahip bu yağ, özellikle kuru ve tahriş olmuş ciltler için tavsiye ediliyor. Saçların cansızlaştıysa sen de bu yağ ile saç diplerine masaj yapmayı deneyebilirsin. Makyaj temizlemek için, özellikle göz makyajını temizlemek için de badem yağı kullanabilir.  Badem yağı ile el ve ayaklarına masaj yaparsan, onların yumuşacık olmasını sağlamış olursun!

Rezene yağı
Her ay yaşadığımız regl ağlarından kurtulmak için bir bardak meyve suyunun içine 7-8 damla rezene yağı damlatarak içebilirsin. Rezene yağının faydaları arasında, sindirim kolaylaştırıcı, balgam kesici, balgam söktürücü ve iltihap giderici etkiye sahip olması da var. Kramp giderici özelliği vardır. Rezene yağı kronik mide bağırsak hastalıklarında kullanılır. Kalp sağlığı için kalbi takviye edici, kalp atışlarını hızlandırıcı olarak kullanılır. Özellikle çocuklarda meydana gelen karın ağrılarında, gaz çıkarmalarda, soğuk algınlığında, anne sütünü arttırmada kullanılır.

Zencefil yağı
Zencefil yağı, sindirim sorunu yaşayanlar için çözüm sağlıyor. Soğuk algınlığı için çok etkili. Zihnin canlanmasını ve hafızanın güçlenmesini de sağlıyor. Saça parlaklık veriyor. Masaj yağı olarak kullanılıyor.  — Zencefil yağı ve faydaları –

Susam yağı
Susam yağı, A, B ve E vitaminleri bakımından zengindir. Demir, Magnezyum, kalsiyum, bakır, fosfor gibi mineralleri içerir. Cildi besler, toksinlerden arındırır. Cilde kolayca nüfuz eder, emilimi kolaydır. Yarık, yanık gibi cilt hastalıklarını tedavide yardımcı olan susam yağı, aynı zamanda tırnakların güçlenmesi ve saçların dolgunlaşması için de kullanılıyor.

Kekik yağı
Kekik yağının antiseptik ve kan dolaşımını hızlandırıcı etkileri vardır. Kekik yağını selülitli olan bölgeye masaj yaparak uygular ve cildin yağı emdikten sonra soğuk duş tutarsan, zamanla selülitlerinin azaldığını görebilirsin.

Selvi yağı
Ayak kokusuna karşı tek yapmanız gereken duştan sonra ayak ve parmak aralarına masaj yaparak bu yağdan sürmek. Selvi yağı, diş eti kanamasına karşı da oldukça etkili. Bu yağ ile diş etlerine masaj yapmayı sen de denemelisin!

Karanfil yağı
Karanfil yağının uyarıcı, ısıtıcı, canlandırıcı ve afrodizyak etkileri mevcuttur. Bu yağ, ağrı kesici özelliği ile biliniyor. Ağrıyan bölgeye uygulandığında ağrıları dindirir.  Ayrıca iştah açıcı etkisi de vardır.

Sarımsak yağı
Kaşların ya da saçların mı döküldü? Düzenli olarak sarımsak yağı kullanırsan, kaşlarının ve saçlarının tekrar çıktığını fark edeceksin. Yapman gereken sadece dökülen bölgenin üzerine düzenli olarak masaj yaparak sarımsak yağını uygulamak!

Portakal yağı
İçerdiği C vitamini ile zihni açan ve bağırsak hareketlerini düzenleyen bu yağı, meyve suyunun içine damlatarak içebilirsin.

Elma yağı
Sivilceli ciltlerin bakımında kullanılan, kuru ve çatlak ciltlerde yağ dengesizliğini giderici özelliği ile bilinen elma yağını, saç bakımın için de kullanabilirsin.

Enginar yağı
Enginar yağı şişkinliklere iyi geliyor. Elleriniz ve ayaklarınız şişiyorsa, bu bölgelerine enginar yağı ile masaj yapmayı deneyin. Enginar yağı, öksürük krizlerine de çok iyi geliyor. Özellikle kış aylarında yemeklerden sonra 1 kaşık bu yağdan içerek öksürükten kurtulabilirsiniz.

Isırgan yağı
Saç dökülmesinde de faydalı olan ısıgran yağı, hücre yenileyici özelliğe sahiptir. Kan temizlemeyici özelliği vardır. Soğuk algınlığına ve romatizma ağrılarına iyi geliyor. Ayrıca kansızlık için de faydalıdır.

Keten tohumu yağı
Unutkanlık için bitkisel çözüm arayanlar için faydalıdır keten tohumu yağı. Keten tohumu yağı, hafıza güçlendirici, sinir sistemini düzenleyici etkiye sahip. Kemik zayıflığına da iyi geliyor. Bu yağ ile düzenli olarak el ve ayaklarına masaj uygularsan, bu bölgelerdeki nasır ve sertleşme sorunlarını da ortadan kaldırabilirsin.

Nane yağı
Yatıştırıcı, canlandırıcı ve serinletici etkileri vardır. Aromaterapide; baş ağrısı, zihinsel yorgunluk ve kas ağrılarında kullanılmaktadır. Nezle ve grip tedavisinde mikrop öldürücü özelliği ile bilinen nane yağı, baş ve diş ağrılarında da faydalı. Düzenli olarak kullanıldığında da karın şişliklerini önlüyor.

Menekşe yağı
Saçlarının kuruluğundan şikayetçiysen, duş alırken saçlarına menekşe yağı ile masaj yapabilirsin. Saçlarının kuruluğundan eser kalmayacak! Ayrıca boğaz ağrısı yaşıyorsan da bir fuların üzerine 7-8 damla bu yağdan damlat ve fuları boynuna sar.

Limon yağı
Boğaz ağrılarına, aknelere, bronşite, nezleye, uçuklara karşı artık savaş zamanı! İstersen bir bezin üzerine yağı damlatıp tedavi edeceğin bölgenin üzerine uygula, istersen de hasarlı bölgenin direk üzerine damlatarak masaj yap.

Göz çevresi kırışıklıkları için bitki yağları
1 kahve fincanı soya yağı, 1 kahve fincanı bademyağı ve yarım kahve fincanı avokado yağını bir kapta karıştırın. Parmak uçlarınızı bu karışıma batırıp göz çevresine masaj yaparak sürün. Bu uygulamayı akşamları yatmadan evvel yapın. Sabahları yüzünüzü yıkayıp kurulayın.

Bitki Çay Çeşitleri

Isırgan Otu Çayı 
Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Yüksek oranda demir içerdiği için kansızlığa iyi gelir. İnsüline bağlı olmayan şekeri ve anne sütünü arttırır. Romatizmalara iyi gelir.

Kuşburnu Çayı 
Isıya uzun süre dayanıklı C vitamini içerir. Vücudu kuvvetlendirir. Hemoroide, gribal enfeksiyonlara, kolesterole, yorgunluğa, varislere, romatizmaya ve dolaşım bozukluklarına karşı yararlıdır. Etkin bir kan temizleyicidir. Kahverengi yağ hücrelerinin metobolik hareketlerini arttırarak depolanmış sarı yağın yakılmasını hızlandırdığından, kilo
kontrolüne yardımcıdır.


Papatya Çayı 
Sakinleştirici ve rahatlatıcıdır. Sinir sistemi problemlerine bağlı huzursuzluğa, uykusuzluğa; ayrıca hazımsızlığa, gaza, mide spazmına ve kramplarına iyi gelir. İştah açar ve idrar söktürür. Özellikle çocuklarda, sinire ve gerginliğe bağlı mide problemlerinde rahatlıkla kullanılabilir. Yaraların iyileşmesini hızlandırır; ağızda çıkan yaralar ve egzema için tedavi edicidir.

Rezene Çayı 
Hazmı kolaylaştırıcıdır. Sindirim sistemini rahatlatır, gaz ve kolit problemlerine iyi gelir. Özellikle metobolizması yavaş çalışanlara önerilir.



Adaçayı 
Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsak gazlarını giderir, mide bulantısını keser. Nezle ve boğaz ağrılarına iyi gelir. Mikrop öldürücü özelliği vardır. Zihni açar, uyarır. Doğal östrojen içerdiği için, menapoz döneminde ve hamilelikte tavsiye edilir. Ayrıca astım hastaları için yararlıdır.


Ihlamur Çayı 
Öksürüğe iyi gelir, solunum yollarındaki mukusları temizler. Bronşit ve solunum yolu problemleri için faydalıdır. Gevşetici, sakinleştirici ve terletici özellikleri vardır. Uyku verir. İştah kesicidir.


Melissa Çayı 
Sinir sistemi dengeler, antideprasandır. Sakinleştirici etkisinin yanı sıra, tansiyon düşürücü ve idrar söktürücüdür. Yatıştırıcı özelliğinden dolayı aynı zamanda spazm önleyicidir. Sindirime yardımcıdır.

Nane Çayı 
Mide ile ilgili problemlerde (sindirim sistemi rahatsızlıkları, ishal, bulantı ve kusma gibi) rahatlatıcı ve ferahlatıcı etkisi vardır. Ayrıca, kalp ritm bozukluklarına, başağrısına, ateşe iyi gelir. Enerji vericidir; yorgunluğu giderir, hafızayı kuvvetlendirir.

Sarı Kantaron Çayı 
Antideprasandır. Stress ve uyku düzensizlikleri, mevsim değişikliklerinde ortaya çıkan psikolojik rahatsızlıkların yanı sıra, safra kesesi problemlerine de iyi gelir. Virüs kaynaklı
enfeksiyonlarda tavsiye edilir.

Yeşil Çay 
Kansere karşı koruyucu etkisi olduğu söylenmektedir. Alerji semptomlarını engelleyicidir.